7 Ocak 2010 Perşembe

Yeni keşfedilen, yeni keşfettiğim Cengiz Han


(Milli Tarih müzesinde Cengiz Han)

"bir çivi kaybolduğu için bir nal kayboldu
bir nal kaybolduğu için bir at kayboldu
bir at kaybolduğu için bir atlı kayboldu
bir atlı kaybolduğu için bir haber kayboldu
bir haber kaybolduğu için bir savaş kaybedildi
ve bir savaş kaybedildiği icin bir krallık yok oldu"


" Muhakkak sizin bir günahınız vardır. eğer olmasaydı tanrı başınıza benim gibi bir ceza yollamazdı."

Cengiz Han

Moğolistan' da yaşamanın bana kazandırdıklarından biri, az buçuk kadim bölge tarihi okumak oldu. Daha önce hakkında pek de fikrim olmayan Asya bozkırı hakkında üç beş laf edip ukalalık etmek fırsatı doğdu :)).

Buraya gelmeden önce Cengiz Han benim için, "100 Ünlü Türk" kitabında gördüğüm mühim bir şahsiyetten ibaretti, şimdi yeni keşfediyorum. Moğollar kimdir, olayları nedir, hakkında anlatılana çok çok "hı hı" dediğim şeylerdi. Gerçi şimdi de çok farklı olmayabilir, zira henüz sadece Moğollar' ın yolda beldeki davranış biçimleri üzerine konuşabilirim :)).


(Parlamento önündeki dev Cengiz Han, gece meydanı izlerken :)

Ne diyorduk, Cengiz Han buradaki en önemli milli figür. Az biraz okuyunca, öyle de olması gerektiğini anlıyor insan. Dağınık Moğol boylarını bir bayrak altında toplamak ve dünyanın en büyük imparatorluğunu kurmak kolay olmasa gerek :). Efsanevi acımasızlığı yanında büyük stratejist bir kumandanmış. Ama ilginç olan, genelde barbar bildiğimiz Cengiz Han' ın idari yapılanma, yasa koyma, ticaretin geliştirilmesi vs. yönündeki çalışmaları. Moğollar, onun genelgeçer okumalarda ancak ucundan değinilen bu özelliklerini vurgulamayı seviyorlar, sadece barbar olarak bilinmesinden rahatsızlar. Yönetici seçiminde asalet yerine liyakati esas tutan, dünyaları fethedip tekrar çadırına, obasına dönen, diğer inançlara karışmayan, hatta onları inceleyen ama yine de şamanist doğup şamanist ölen bir lider.



Şehrin 54 km dışında, Tov eyaletinde, Cengiz Han' ın altın bir kırbaç bulduğuna inanılan yerde (Tsonjin Boldog) , dev bir heykeli inşa edilmiş. 10 metrelik platform üzerine inşa edilen 30 metrelik heykelin, Moğolistan' ın simgesi olması bekleniyor. Anıtta 36 Moğol hanını simgeleyen 36 sütun var. Altındaki platform da alışveriş merkezi ve restoran olarak iş görecek.

Komünist dönemde Cengiz Han bir nevi unutturulmaya çalışılmış. Milliyetçi figürler - doğal olarak- görünmez kılınmış. Demokrasiye geçişle durum değişmiş, Cengiz Han bir nevi "yeniden keşfedilmiş". Milliyetçilik baş vermiş, memleket Han' a kesmiş.


(flickr.com - Simon J)

Şimdi Cengiz Han öyle bir kutsallıkta ki, Moğollar çocuklarına bu adı koymuyorlar, saygıdan. Cengiz Han' ın asıl adı Timuçin, çok az sayıda bu adda insan var. Şehri çevreleyen dağlardan birine yapılan Han figürü de halkını izliyor.

Ama mekan adı olarak kullanılıyor, havaalanının adı Cengiz Han. Nasıl oluyorsa bu adın marka değeri de var; Cengiz Han markalı votka ve birayla bu adda bir otel mevcut. Hatta bar ve pub bile var da -33 derecede gidip fotoğraf çekmeye üşendim :)).


(4.bp.blogspot.com)


(members.westnet.com.au)


(media-cdn.tripadvisor.com' dan, memleketin en lüks otellerinden Cengiz Han Otel)

Cengiz Han' ın mezarının yeri hala sır. Mezarı yapan herkes öldürülmüş. Arada haberler çıkıyor, Amerikalılar mezarı araştırıyor, Çinli ekip yola çıkacak gibisinden. Hatta Çinliler, mezarın Çin toprağı olan İç Moğolistan' da olduğunu iddia ediyor. Tüm bunlar Moğollar' ın, deyim yerindeyse, sigortalarını attırıyor. Moğollar' ın mezarın yerini bulmak gibi bir dertleri kalmamış gibi, en kutsalları olan Cengiz Han' ın rahatsız edilmesini istemiyorlar. Haksız da sayılmazlar.

Son olarak, Moğolistan' a yolu düşecek yurdum insanına ufak bir hatırlatma; Moğolistan' da bir Moğol' a yapılacak "Cengiz Han Türk' tü canım" iddiası, kuvvetle muhtemel temiz bir dayakla sonuçlanacaktır, aman diyeyim :). Han çok ama çok kıymetli, Türk kanı taşıyor olabilir ama vücut bütünlüğü açısından bunu burada dillendirmemekte fayda var :)).

  • Bugün özlenen: Yumuşak hava. "Beni bu güzel havalar mahvetti" havası, hani limonata gibi hava denir ya, ondan. Dışarısı şu an -40 ve altı sanırım, rüzgar gündüz kılıç kalkan ekibi gibi saldırıyordu :).
  • Bugün izlenen: What Just Happened. Robert de Niro başrolde, hiper meşgul bir Hollywood yapımcısı, oyuncunun kaprisiyle ayrı uğraş, yönetmeninkiyle ayrı uğraş, o arada çoluk çocuğunu göreme... Herkesin kaprisiyle uğraşıp ara bulmaya çalış ki filmin Cannes Film Festivali ' ne yetişsin... Pek olayı yok, yer yer eğlenceli. Holllywood' a içeriden bakış, herkes kendini oynuyor gibi. Sean Penn ve Bruce Willis gerçekten kendilerini oynuyorlar, hele Bruce Abi kısa rolünde ters köşe bir sahneye imza atıyor.



2 yorum:

  1. Atalarimizin topraklarinda su an Halkin türklere bakis acisini da anlatabilirseniz seviniriz..Ertugrul Demir-Almanya

    YanıtlaSil
  2. Ben De Uluslararası İlişkiler Mezunuyum :)... Moğolistan Yazılarınızı Büyük Keyifle Okuyorum :).

    YanıtlaSil