Moğolistan' da ay beyaz, yıl kaplan

(danzanravjaa.typepad.com)

Şubat, Budist aleminde yılbaşı ayı. Moğolistan' da ay takvimine göre geleneksel yeni yıl, "tsagaan sar- beyaz ay" adıyla kutlanıyor. Her zaman Çin yeni yılıyla aynı güne denk düşmese de şubat içinde vuku bulan bir kutlama. Asya da uzağıyla, doğusuyla, güneyiyle geçen hafta sonu kaplan yılına girdi.

Moğollar kış mevsimini dokuz günlük dokuz bölüme ayırıyor. Tsagaan Sar' la da son dokuzluk dilimin bitişini kutluyorlar. Valla nasıl bir bitiş anlamadım, hala soğuk hala soğuk :). Ama neyse, yakında ilk cemre düşecek. Beyaz ay denmesinin sebebi, yılın son gecesinde ay görünmez, gökyüzü karanlık olurmuş. Ertesi günün, yani bayramın ilk gecesinde de yeni, beyaz ay doğarmış, beyazlık ondan geliyormuş.

(stat.gogo.mn)

Tsagaan Sar ambiansı bizdeki bayramlar gibi. Önce büyükler ziyaret ediliyor. Ev sahipleri misafirlere khadag sunuyor, misafir de ona hediye veriyor. Dört günlük bayram boyunca yollar, geleneksel kıyafetlerle, çoluk çocuk, torun tombalak yola düşmüş, ev ziyaretine giden ailelerle doluydu. Arabaların çoğunun içi tıklım tıklımdı, millet ailecek ev geziyordu. Misal, bizim apartmanın avlusuna girip çıkan arabaların, arabalardan çıkan insanların haddi hesabı yoktu.

(danzanravjaa.typepad.com)

Bu bayramda herkes birbirine snuff bottle ikram ediyor. Snuff bottle, içinde toz tütün olan ufacık bir şişe, alıp burunlarına çektikten sonra sahibine geri veriyorlar. Bir nevi enfiye kutusu.

(tourmongolia.com)

Tsagaan Sar' ın en renkli yanı, sofrası. Bayram sofrası donatılıyor. Öncelikle yukarıda görülen çörek tepesinden bahsetmek gerek. Şöyle ki, çöreklerin kaç kat oluşturduğu önemli, yeni evliler üç, orta yaşlılar beş, en büyükler yedi veya dokuz kat çörek diziyorlar. Bolca kımız, daha da bol votka içiliyor. Alışık olmayan bünyeler fena çarpılıyor :)).

(members.virtualtourist.com- Tulka)

(wikipedia.com)

Tsagaan Sar' da en çok yenen şey de, Moğol mantısı denebilecek "buuz". Mantıdan daha büyük, içinde de genelde parça et var. Sanırım haşlanarak ya da buhara maruz bırakılarak pişiriliyor. Evin hanımı buuz yaparken evin erkeğinin görevi de yapılan buuz' ları dışarı çıkarıp tek tek saymak. Yeni geldiğimde denemiştim, bize göre epey yağlı, ağır bir yemek (bunu söyleyen de bir Adanalı, gerisini siz düşünün :).

Burada Tsagaan Sar boyunca dört gün, büyük marketler ve yabancıların gittiği restoranlar hariç, her yer kapalıydı. Dünyevi yeni yılda parti parti eğlenip coşan Moğolistan, uhrevi yeni yılda sakin sakin ev ziyaretlerine gitti. Bir beyaz ay dönemi de böyle geçti gitti.

• Bugün özlenen: Markette eline aldığın şey nedir, bilmek güzelmiş. Burada ürünlerin çoğunun üstü Kiril, Kiril olmayanda Çin, Kore ya da Japon alfabesinde yazılı. Ya Avrupa' dan ithal ürünlerin peşine düşüyoruz (ki burada mal akışı değişik, bir bulduğunuzu bir daha hemen bulmanız büyük şans) ya da ürün arkasında Azerice, Özbekçe vs. açıklama arıyoruz.
  

• Bugün izlenen: Les Poupées Russes. L'Auberge Espagnole filminin devamı. Önceki filmde "ben bu hayatta ne olucam" bunalımındaki tipik Fransız erkeği, şimdi de aynı durum artı "acaba hangi kızı öpsem, hayatımın kadını nerede, acaba hepsini mi öpsem" bunalımında, tipik Fransız erkeği olmakta seviye atlamış bir arkadaş haline gelmiştir. Erasmus ekibinden bir arkadaşı Rusya' daki düğününe çağırır, ekip toplanır. Bizim eleman kafası karışık, "o kızdan buna seksem mi sekmesem mi, ay sekeyim yahu" şeklinde gezinmektedir. Yer yer eğlenceli, renkli ama Fransız işte...